Monako, państwo - miasto, liczące niecałe 2 km2, posiada kilka jaskiń. Najbardziej atrakcyjną jest Grota Obserwatorów (Observatory Grotto), położona w udostępnionym turystycznie Ogrodzie Egzotycznym (Exotic Garden). Jaskinia została przystosowana do ruchu turystycznego w 1950 roku. Znana była już w czasach prehistorycznych o czym świadczą prowadzone w niej wykopaliska. Jednym z pierwszych jej badaczy był Książe Albert I - znany mecenas nauk przyrodniczy, interesujący się zwłaszcza wyprawami oceanograficznymi.

Wracając do jaskini to jest ona obecnie oświetlona. Posiada jeden duży otwór, położony na wysokości 104 m n.p.m., za którym upadowym korytarzem schodzimy do dwóch głównych sal: Kaskad i Wielkiej. W jaskini panuje stała temperatura rzędu 18,50C (jak byliśmy tam zimą to w środku trzeba było porozpinać polary z gorąca). Jaskinia ma około 60 metrów głębokości co podają tablice, foldery i przewodnik, jednak nikt nie umiał nam podać jej długości, ani długości trasy turystycznej (tak na oko z 400 metrów ?). W dwóch wymienionych salach można oglądać ładne formy naciekowe z białego kalcytu. Czas zwiedzania około 40 minut.

Wstęp na teren ogrodu kosztuje 40 fr. normalny i 20 fr. ulgowy. W tym oprócz ogrodu i jaskini możemy zwiedzić Muzeum Antropologii i Prehistorii z wieloma znaleziskami pochodzącymi z okolicznych jaskiń (np. Grotte Cosqver czy położonej w La Turbie - Grottre Barriéra). W muzeum wisi także interesująca mapa, najbliższych okolic, z zaznaczonymi na niej stanowiskami archeologicznymi - w tym wiele jaskiń. Z terenu Monako poza Jaskinią Obserwatorów zaznaczone były: Grotte Saint Martin, Grotte des Spélungues i Grotte des Bas-Moulines.

W przyległym pawilonie trafiliśmy na czasową wystawę poświęconą Klubowi Wysokogórskiemu z Monako. W Monako istnieje też klub speleologiczny.

Andrzej Wojtoń